Congres DoofBlinden in Potsdam

Van 19 september tot en met 21 september 2014 was er een congres over DoofBlindheid in Potsdam georganiseerd. Ik nam twee teamtolken mee voor dit congres.

Geschreven door Johan Groskamp

Het ging over het leven van DoofBlinden in Duitsland, communicatie, mobiliteit, werk en wonen.

Er zijn ook info kraampjes aanwezig zoals over hulpmiddelen o.a. Nwise, (een bedrijf uit Zweden) en communicatie met gebarentaal en vingerspelling en ook informatie over doofblindheid.

Nwise is de leverancier van Communciatie zoals teksttelefoneren en beeldbellen uit Zweden. Hij levert tablets met braille leesregel. We hebben zoiets ook in Nederland, de SignCall producten zijn afkomstig van Nwise. Dus ik herken deze producten goed.

127 jaar geleden

In 1887 was er voor het eerst een doofblinde vrouw gekomen bij Nonnen in Potsdam. Zij gaven daarvoor alleen les aan doven en hebben toen ook lessen aan doofblinden ontwikkeld, zoals vingerspelling in de hand. Ze werkten toen met een eigen methode voor doofblinden. Ze lieten ons een heel oud filmpje van rond 1900 zien. Heel uniek hoe ze deze communicatie methode opgebouwd hadden. Nonnen gaven vervolgens meer lessen aan doofblinden. Dat kon ik ook vergelijken met Kentalis. Vroeger gaven daar broeders en nonen aan doven onderwijs. Dat was toen heel uniek, ze gaven les in godsdienst voor kinderen met een handicap. Ze leren van elkaar om te spelen o.a picknicken en ook mee helpen met het huishouden in het instelling. Ze krijgen ook onderwijs en volgen lessen.

Uniek

Er werd een lezing gegeven door een horende blinde man. Hij werkt graag met doofblinden waar hij kan iets kan bijdragen, zoals hulpmiddelen en communicatie. In de instelling, waar hij werkt, zijn er verschillende groepen:
DoofBlinden, Blinden, DoofBlinden met verstandelijke beperking. etc.

Duitse vingerspelling

Nederlandse vingerspelling is beetje anders dan Duitse vingerspelling. Ze is meer afgeleidt van Amerikaanse vingerspelling maar behalve T. Duitse handalfabet T is aangepast om netjes te zijn. Bij Amerikaanse T is hier een soort vies scheldwoord als SEX.

Mobiliteit

Bij mobiliteit heb je hulpmiddelen nodig zoals de taststok. Er zijn veel aangepaste hulpmiddelen op straat. Er zijn geleidelijnen en een trildoosje bij stoplichten. Soms dragen mensen een grote button of een geel armband om de bovenarm: Drie witte stipjes in een driehoek: dat betekend Blind. Bij de stoplicht zie je ook hetzelfde symbool met de 3 stippen.
In het Duitse openbaar vervoer reizen doofblinden (en ook met andere handicaps) gratis onbeperkt met de bus en metro. Ze betalen wel met de trein. Ik vind het betere toegankelijk OV dan in Nederland. We reizen met OV chipkaarten. Dat levert hier meer problemen op voor DoofBlinden. In Berlijn doen ze meer ouderwets methode van het reizen, met stempelkaarten. Ook daar zijn veel geleidelijnen voor blinden bij de metro. Als een Doofblinde komt dan gaan passagiers voor hem opstaan. Dan krijgt de doofblinde plek om te gaan zitten. Dat vind ik heel netjes.

Gebarentaal

Aan verschillende universiteiten geven ze lessen over gebarentaal en ook een beetje over DoofBlindheid. Bij de tolkopleiding wordt tolken niet geleerd om te lormen (wat veel wordt gebruikt) of tactiel te gebaren.
Ze hebben wel een speciale opleiding als assistent voor doofblinden (10 maanden). Die wordt ook gevolgd door veel dove mensen. Maar ze hebben eigenlijk te weinig mensen die echt kunnen tolken voor doofblinden. Nu werd door veel assistenten getolkt, maar die zijn daar eigenlijk ook niet voldoende voor opgeleid. Het hebben ook geen doofblinden die daar bij de opleidingen assisteren.
Vergelijking met Nederland:
Hogeschool Utrecht heeft wel een aantal doofblinden, die assisteren bij de lessen voor studenten, om te leren hoe de communicatie met verschillende methodes en ook de begeleiding moet gebeuren. Na de lezing over de Duitse situatie heb ik van mijn kant verteld dat ik als doofblinde assisteer aan de Hogeschool Utrecht. En dat ik daar ervaar dat het heel belangrijk is dat doofblinden bij deze lessen aanwezig zijn. Zo leren studenten direct van doofblinde personen hoe het zit met communiceren. Ze kunnen hun feedback geven dan leren ze direct wat ze kunnen verbeteren. De spreker van deze universiteit is nu bezig om te zoeken wie daar helpen kan.

Psycholoog

Doofblinden die meer behoefte aan psychologen hebben, kunnen daar hun eigen frustratie kwijt en daarover vertellen. Sommige doofblinden zijn depressief. Een psycholoog vertelde hoe het precies werkt voor verschillende groepen zoals doofblinden en mensen met Usher en andere visuele beperkingen. Ze doen met hen therapie. Ze schrijven meestal geen medicijnen voor zoals antidepressiva voor doofblinden. Dat werkt vaak niet altijd optimaal.

Begeleiders/vrijwilligers

Nederland kent een begeleiders voorziening waarbij doofblinden betalen met bonnen voor hun begeleiders. In Duitsland hebben ze dat systeem niet maar de kosten zijn 1 keer 49 euro voor meerdere uren en dan verder niets. Soms wordt deze voorziening ook vergoed maar dat kost veel strijd met de verzekeringen.
Er wordt ook veel gewerkt ze met vrijwilligers voor DoofBlinden. Omdat het zo ingewikkeld is in Duitsland hebben ze vorig jaar geprotesteerd bij de Bondsdag. Ze willen niet in isolement raken als er geen voorzieningen aanwezig zijn. Daarom willen ze meer uit isolement komen en beter meedoen aan de samenleving. Ze werken harder om de zichtbaarheid van doofblinden te vergroten in Duitsland.

Rondleiding in het gebouw

Het congres vond plaatst in het Oberlin-Haus in Potsdam. Daar zijn ook verschillende woon- en onderwijsfaciliteiten voor doven en doofblinden en er werd een rondleiding aangeboden. Iedereen kon ivm beperkte tijd maar een onderdeel bekijken.
Ik heb ervoor gekozen om te bekijken hoe doofblinden daar worden voorbereidt op werk en te zien wat voor training zij gaan volgen. We werden door een rondleidster door het gebouw rondgeleid. Veel Doofblinden of Blinden of mensen met verstandelijk beperking werken met activiteiten zoals kaarsen maken, van kralen en stoffen mooie kunstwerken maken en dergelijke. Ze maken veel tactiele kunstwerken die ze kunnen voelen. Zoals keien. Dat vond ik heel interessant. Ze verkopen de spullen niet maar als iemand een gift wil geven dan krijgt hij een cadeau zoals bijvoorbeeld kaarsen.

Tijdens tweede wereldoorlog

Ik vroeg met mijn nieuwsgierigheid hoe doofblinden tijdens de tweede wereldoorlog leven in Potsdam. Ze werkten tijdens de 2de wereldoorlog. Zo konden zij laten zien aan de Duitsers dat doofblinden voor werk voor hun eigen land nodig zijn, en voor deportatie worden gered. Bij het bevrijdigingsoperatie hebben Russen dit het gebouw in Potsdam gebomdardeerd en hebben sommigen dit helaas niet overleeft. Dat was een afschuwelijke periode.

Avondmaaltijd

Tijdens het congres was een avond georganiseerd om gezamenlijk te gaan dineren. Het was heerlijk Duits eten met Duits bier. We hebben samen met Duitse doofblinden gewapperd. En we hebben ervaringen uitwisselen zoals over het doofblindencamp in Seaback en de communicatie-vormen in Duitsland. We hebben veel erover gesproken.

Na het congres gingen we uiteten met een hele groep Duitse doofblinden en begeleiders in Potsdam bij een Italiaans restaurant. We hebben daar ook over het congres besproken. Ze gaan nog feedback geven om dit congres te verbeteren in de toekomst. We vonden het een heel interessant en leerzaam en boeiend congres, dat we daar hadden gevolgd. We willen met DoofBlinden uit Duitsland contact onderhouden. Dan leren we veel van hen. En zij leren weer van ons.

Eetcafe Berlijn

Van tevoren hadden we al een afspraak gemaakt met een organisatie van Doofblinden in Berlijn. Zij hebben toen een afspraak met ons gemaakt en organiseerden een brunch in een Eetcafe in Berlijn. Nadat we van 1 van de 2 tolken afscheidhadden genomen, ben ik met 1 tolk voor een paar dagen Berlijn gaan verkennen.We hebben op zondagmiddag 21 september bij dat Eetcafe die groep doofblinden ontmoet. We hebben lekker Duitse gebak met koffie besteld. We hebben samen gezellig gekletst. Het was heel uniek sfeer daar. Je kan het zien dat er de naam van Eetcafe vingerspelling aanwezig is. De eigenaar van het eetcafé is doof en er komen vaak doofblinden. Dat vind ik heel uniek.

Toegankelijk Duitsland

Bij elk museum in Potsdam en Berlijn mocht ik veel dingen aanraken en voelen. Op de eerste dag hebben we kasteel Sanssoussi in Potsdam verkend. Bij dit koninklijke terrein hebben we een gebouw bezocht. Daar binnen moest ik witte handschoen aandoen omdat alles zo oud en kwetsbaar was. Daarmee mocht ik dan de kunstwerken en meubels voelen. Ik vond het een heel mooie gebouw. Bij de balzaal zag ik een heel grote zaal waar vroeger mensen kwamen dansen en bijkletsen en en ook voor diner gingen zitten. Het gebouw was ingedeelt in grote zalen maar had ook veel logeerverblijven voor de gasten van de koning, met verschillende kamers met elk een eigen open haard. Dat vond ik heel prachtige zalen en kamers.

Bij elk museum was een sprekende gids met koptelefoon verkrijgbaar, dat de tolk kon vertalen. En er waren ook voelbare plattegronden voor blinden, bijv een hele groot reliefmaquette van het hele tuinencomplex en alle gebouwen bij Sanssoussi.
Ook bij de Reichstag waren alle gebouwen op speciale platen als relief voelbaar. Ook andere plattegronden van politieke gebouwen in Berlijn kon ik daar voelen. Zo weet ik hoe de gebouwen eruit zien. En er was ook een speciale rondleiding verkrijgbaar die een filmpje in Duitse gebarentaal op het scherm liet zien. Dat vond ik heel mooi om te zien en ervaren.

Dankzij uw bijdrage mocht ik Berlijn beleven en me verdiepen in een soort tijdmachine hoe mensen toen leefden en dat allemaal verkennen. Dankzij een tolk uit Amsterdam, die in Berlijn is opgegroeid, kon ik worden rondgeleid in heel Berlijn en kon ik veel zien over de geschiedenis. Ik ben heel blij dat ik de complete geschiedenis van Berlijn mag verkennen.

En bij het congres was het een heel leerzame ervaring hoe het met doofblindheid zit. Dat leer ik heel veel van. Maar het was ook heel interessant om over ervaringen met andere doofblinden te kunnen uitwisselen en hun wat meer te vertellen wat mijn ervaringen hier in Nederland zijn.